Ngày xửa ngày xưa, ở một xứ hồ nọ phong cảnh thật xinh đẹp. Dân xứ hồ là họ hàng nhà cá, tôm, cua, ếch. Hàng năm cứ vào đầu mùa mưa họ lại mở hội thi tài.
Năm ấy đến tháng 3, khi thấy xương cốt mỏi nhừ, cụ Ếch già biết trời sắp mưa. Lập tức cụ bước tên tàu lá sen giơ tay làm loa gọi:
- Ộp, ộp, ộp, trời sắp mưa! Hỡi dân xứ hồ, mau chuẩn bị cuộc thi! Xưa hồ náo động hẳn lên. Các loài cá ra sức đua nhau tập luyện. Ai cũng mong dành được giải nhất trong cuộc thi năm nay.
...Sau cơn mưa, trời quang mây tạnh. Nắng lại hửng, cụ Ếch ngồi chững chạc trên tàu lá sen, tay cầm lá cờ hiệu màu đỏ. Các đấu thủ xếp thành hàng ngang chờ đợi.
Cuộc thi bắt đầu. Chặng thứ nhất các loài cá đều bị nước đẩy lùi. Chỉ có cá Trê, Thia Lia và Rô tỏ ra dày công luyện tập, vẫn rạch nước vượt lên.
Đến chặng thứ 2: Đọ sức thông minh và lòng dũng cảm. Cả ba đang đứng trước vạch nước xoáy. Nước chảy xuống xối xả, réo gào, sủi bọt trắng như dòng thác nhỏ. Trê nhìn xuống vực nước xoáy. Phốc một cái, nó lao xuống vực, va phải những tảng đá ở đáy mương, đầu Trê bẹp dí. Rồi Thia Lia và Rô cùng khôn khéo vượt qua được. Lá cờ đích đang vẫy gọi cả ba.
Bỗng nghe trên bờ có tiếng kêu thảm thiết. Chị chim Sẻ đang đứng cạnh một cái tổ bị lật xấp trên dệ bèo. Mặt chị đầm đìa nước mắt.
Chợt trông thấy cá Rô, chị chim Sẻ bay tới chị năn nỉ:
- Bạn Rô ơi, cứu con tôi với! Con tôi sắp đến ngày nở rồi. Cơn giông quái ác đã lật tổ làm rơi trứng xuống lòng mương. Bạn cá Rô ơi hãy thương tôi với.
Rô lắc đầu.
- Chịu, chịu! Ta đang dở cuộc thi. Ta phải vượt Thia Lia để về nhất.
Chim Sẻ bay tới, đón đầu Thia Lia và nói lại như lúc nãy. Sau một thoáng lưỡng lự, Thia Lia quẫy đuôi nhận lời:
- Được, tôi sẽ giúp...
Sau một hồi tìm kiếm, Thia Lia quẫy mạnh giương đôi vây nâng lên khỏi mặt nước một quả trứng màu xám. Chị chim Sẻ đón lấy quả trứng, nhỏ những giọt nước mắt sung sướng và hết lời cảm ơn Thia Lia. Không kịp nhận lời, Thia Lia vội vàng rẽ nước tiếp tục cuộc thi. Thia Lia dồn hết sức bơi nhưng |Rô đã vượt đích trước. Bác Chuồn Chuồn trịnh trọng nâng cánh cờ chuẩn bị trao cho Rô, bỗng có tiếng chim kêu vội vã.
- Hãy khoan, các vị ơi! Hãy để chúng tôi nói.
Bầy chim tíu tít kể lại câu chuyện ban nãy, rồi chim Sẻ xúc động nói:
- Anh Thia Lia đến chậm là vì chúng tôi đấy. Tội nghiệp, lúc trước anh ấy dẫn đầu cuộc đua.
Nghe lời kể thiết tha của chị chim Sẻ, ai nấy đều cảm động và nhất trí trao giải nhất cho Thia Lia. Tất cả dân xứ hồ nhảy nhót reo mừng. Mọi người xúm lại đính lá cờ lên đuôi Thia Lia. Từ đó, Thia Lia còn được gọi là cá đuôi cờ