Trẻ em ở Nhật nổi
tiếng chăm chỉ, lễ phép, có khả năng gắn bó với gia đình, quy củ, khuôn
phép và cũng hết sức tự tin táo bạo. Đó là sự thành công của giáo dục.
Tại Nhật, các bậc phụ huynh luôn có bí quyết riêng trong việc dạy con.
Chú trọng chuyện cổ tích
Cũng như các bậc
cha mẹ khác, các bà mẹ Nhật thường dạy con qua việc kể cho bé nghe những
câu chuyện cổ tích. Các bậc phụ huynh tin rằng chính thế giới thần
thoại cùng những điều lạ kỳ và không tưởng ấy là chất liệu và niềm cảm
hứng cho sự sáng tạo vô biên của đứa trẻ sau này. Hãy thử nhìn vào cuộc
sống thường ngày và ta sẽ thấy: trong truyện có thảm thần và ngoài đời
chúng ta có máy bay, trong truyện chỉ cần phẩy tay là cửa mở và ngoài
đời chúng ta có hệ thống cửa cảm biến,...
 |
| Cho con đọc truyện cổ tích là một cách giáo dục con tuyệt vời của người Nhật. |
Không quy chụp, áp đặt
Đặc biệt, cha mẹ
Nhật ít khi quy kết con trẻ như “Con thật lười biếng” hoặc “Sao con lì
lợm thế”, bởi họ hiểu tâm lý của trẻ con. “Khi bạn mắng con bạn là đồ
con lợn 10 lần, chúng sẽ kêu ụt ịt vào lần thứ 11”. Khi dùng những lời
lẽ tiêu cực và quy chụp để mắng dạy con, trẻ con sẽ bị giáo dục đúng
theo lối bị phủ nhận đó.
Khen hành vi cụ thể của con
Nếu chỉ khen “Con
tôi giỏi quá” thì sẽ biến trẻ thành tự phụ. Không chỉ là khen trẻ mà
cha mẹ Nhật thường khen hành vi mà trẻ đã làm như “Con mẹ tự xúc cơm
thật cừ” hay “Ai mà tự thay quần áo giỏi thế nhỉ!”. Khi trẻ được khen về
một hành động cụ thể nào đó, chúng sẽ cố gắng làm tốt việc đó ở những
lần kế tiếp để lại được cha mẹ hài lòng và khen ngợi. Cha mẹ Nhật không ngại khen con nhưng họ khen rất cụ thể.
Không cho con xem TV
Ngoài
việc xem TV tốn thời gian và có thể khiến trẻ bị nghiện, cha mẹ Nhật
còn ý thức rất rõ việc nếu cho con xem tivi quá sớm và quá nhiều thì cấu
trúc của đại não sẽ bị phá vỡ; từ tivi phát ra dòng âm cực sản sinh ra
từ điện áp 20,000 volts, gây ảnh hưởng không tốt đến thuỳ não trước
(phần tạo ra năng lực suy nghĩ) của con người. “Tắt TV, Bật ý tưởng” là
châm ngôn truyền miệng của phụ huynh Nhật.
 |
| Có vẻ giống với gia đình thời "tiền sử", nhưng cha mẹ Nhật thường không cho con xem TV. |
Dạy chữ từ sớm
Theo các công
trình nghiên cứu của Nhật, việc dạy chữ có thể làm thay đổi chức năng,
và dẫn đến cấu tạo não thay đổi theo. Hiện tượng này, trẻ càng nhỏ càng
dễ. Các bậc cha mẹ ở Nhật quán triệt dạy chữ cho con ngay từ rất sớm. Và
họ hiểu rằng để hệ tín hiệu ngôn ngữ của trẻ hoạt động tốt, trẻ càng
học gần với thời điểm mới sinh ra càng có hiệu quả cao.
Kiên nhẫn lặp đi lặp lại
Khác với nhiều
người có thể bực mình khi trẻ thơ thường hỏi đi hỏi lại một điều ngô
nghê, cha mẹ Nhật không ngại giải thích nhiều lần cho con họ ở một vấn
đề. Theo họ, để đứa trẻ có thể thành thạo một việc thì phải cần ít nhất
là 3 tháng. Chẳng hạn, khi trẻ đã nhớ được chữ “a i u e o” thì phải mất
ít nhất 3 tháng trẻ mới có thể đọc được chúng thành thạo.
Thường xuyên vận động
Không chỉ tập
trung phát triển trí tuệ, các cha mẹ Nhật cũng rất chú trọng việc dạy
con rèn luyện thể chất. Ngay từ khi bé chào đời, cha mẹ đã lưu ý giáo
dục về tất cả các mặt sức khoẻ, vận động, đạo lý, kỷ luật, tình cảm. Đối
với trẻ lên 2, cha mẹ đã cho trẻ đi bộ đều đặn hàng ngày và họ chia nhỏ
khoảng cách tập luyện thành những đoạn ngắn 10m, 20m mỗi ngày. Ngoài
ra, người Nhật còn thường xuyên cho con đi công viên. Bởi những trò chơi
ở đây sẽ giúp tăng cường sức khỏe, là cách phát triển thể chất toàn
diện cho một đứa trẻ. “Một trí tuệ minh mẫn trong cơ thể cường tráng”,
là câu châm ngôn "bỏ túi" của hầu hết các ông bố bà mẹ Nhật.
Không chỉ trích lỗi lầm của con
Cha
mẹ thường kỳ vọng rất nhiều vào con cái của họ, và đôi khi vì kỳ vọng
quá nhiều đã khiến họ thất vọng nặng nề bởi trẻ không đạt được những gì
như họ mong muốn. Chỉ trích những lỗi lầm của con là vấn đề thường thấy ở
các gia đình hiện nay. Nhưng các mẹ Nhật lại quan niệm rằng ai cũng có
sai lầm và việc chỉ trích những lỗi lầm của người khác không giúp họ tốt
hơn và đương nhiên việc chỉ trích đó càng không xảy ra với con cái của
họ.
Dạy con cách tra cứu, tìm tòi
Các bậc cha mẹ ở
Nhật thường hướng dẫn con dùng những loại từ điển dễ tra cứu ngay từ
nhỏ. Trẻ dùng từ điển đó để tra nghĩa của từ, hay cách viết đúng chữ
Hán. Chẳng hạn, khi biết địa chỉ rồi nhưng được người khác đưa lên xe
dẫn đi thì chúng ta cảm thấy rất khó nhớ đường. Nhưng nếu tự dùng bản
đồ, rồi vừa đi vừa hỏi đường thì chúng ta sẽ nhớ rất lâu. Cũng tương tự
như thế, trẻ con sẽ dễ tiếp nhận kiến thức nếu chúng tự tìm, mất công để
tra cứu hơn là được cha mẹ dạy cho một cách thụ động. Ngay cả đối với
những trẻ Nhật khó dạy theo cách đơn điệu, thì bằng cách này chúng cũng
có thể học được một cách chính xác mà không hề cảm thấy nhàm chán.